Trong thế giới máy tính, để lưu trữ và quản lý dữ liệu trên ổ cứng, chúng ta cần phải phân vùng ổ đĩa. Hai chuẩn phân vùng phổ biến nhất hiện nay là MBR (Master Boot Record) và GPT (GUID Partition Table). Mặc dù cùng có chức năng phân vùng, nhưng chúng có những khác biệt đáng kể về cấu trúc, giới hạn và khả năng tương thích.
1. MBR (Master Boot Record)
MBR là một chuẩn phân vùng lâu đời, được giới thiệu vào năm 1983 cùng với IBM PC DOS 2.0. Nó lưu trữ thông tin về cách các phân vùng được tổ chức trên ổ đĩa và chứa một chương trình khởi động nhỏ (boot loader) giúp hệ điều hành khởi động.
1.1. Ưu điểm của MBR
- Tương thích rộng rãi: MBR tương thích với hầu hết các hệ điều hành và phần cứng cũ, bao gồm cả các phiên bản Windows 32-bit.
- Hỗ trợ BIOS: MBR hoạt động tốt với chế độ khởi động BIOS (Legacy BIOS), vốn là tiêu chuẩn trên các máy tính cũ.
1.2. Nhược điểm của MBR
- Giới hạn dung lượng ổ đĩa: MBR chỉ hỗ trợ ổ cứng có dung lượng tối đa 2TB. Nếu ổ đĩa có dung lượng lớn hơn 2TB, phần dung lượng vượt quá sẽ không thể sử dụng được.
- Giới hạn số lượng phân vùng chính: MBR chỉ cho phép tối đa 4 phân vùng chính (Primary Partitions). Nếu muốn tạo nhiều hơn, bạn phải tạo các phân vùng logic (Logical Partitions) bên trong một phân vùng mở rộng (Extended Partition), điều này có thể gây ra một số hạn chế về khả năng boot hoặc cài đặt hệ điều hành.
- Điểm lỗi duy nhất: Thông tin về phân vùng được lưu trữ tại một vị trí duy nhất (Master Boot Record) ở đầu ổ đĩa. Nếu MBR bị hỏng, toàn bộ dữ liệu trên ổ đĩa có thể khó truy cập và hệ thống không thể khởi động.
2. GPT (GUID Partition Table)
GPT là một chuẩn phân vùng hiện đại hơn, được phát triển bởi Intel như một phần của tiêu chuẩn UEFI (Unified Extensible Firmware Interface) để khắc phục những hạn chế của MBR.
2.1. Ưu điểm của GPT
- Hỗ trợ dung lượng ổ đĩa lớn: GPT có thể hỗ trợ ổ cứng có dung lượng cực lớn, lên đến 9.44 ZB (Zettabyte) hoặc 256 TB (Terabyte) tùy theo thông tin tham khảo. Điều này giúp tận dụng tối đa các ổ đĩa dung lượng cao hiện nay.
- Hỗ trợ nhiều phân vùng: GPT cho phép tạo tới 128 phân vùng chính (Primary Partitions) trên một ổ đĩa, giúp linh hoạt hơn trong việc quản lý không gian lưu trữ.
- Độ tin cậy cao hơn: GPT lưu trữ nhiều bản sao của bảng phân vùng ở các vị trí khác nhau trên ổ đĩa, đồng thời sử dụng mã kiểm tra dự phòng (CRC32) để phát hiện và tự động sửa lỗi. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro mất dữ liệu do hỏng bảng phân vùng.
- Tương thích với UEFI: GPT được thiết kế để hoạt động tốt với chế độ khởi động UEFI, mang lại tốc độ khởi động nhanh hơn và hỗ trợ nhiều tính năng bảo mật hơn so với BIOS truyền thống.
- Hỗ trợ đa hệ điều hành: GPT được hỗ trợ bởi các hệ điều hành hiện đại như Windows (từ Windows 7 64-bit trở lên), macOS và Linux.
2.2. Nhược điểm của GPT
- Không tương thích ngược: GPT không tương thích với các hệ thống cũ chỉ hỗ trợ BIOS hoặc các phiên bản Windows 32-bit (trước Windows 7).
- Yêu cầu UEFI: Để tận dụng tối đa các tính năng của GPT, hệ thống cần có bo mạch chủ hỗ trợ UEFI.
3. Khi nào nên sử dụng MBR và GPT?
3.1. Sử dụng MBR khi:
- Bạn đang sử dụng hệ điều hành Windows 32-bit hoặc các phiên bản Windows cũ hơn Windows 7.
- Máy tính của bạn chỉ hỗ trợ chế độ khởi động BIOS (Legacy BIOS).
- Ổ cứng của bạn có dung lượng từ 2TB trở xuống và bạn không cần quá 4 phân vùng chính.
3.2. Sử dụng GPT khi:
- Ổ cứng của bạn có dung lượng lớn hơn 2TB.
- Máy tính của bạn hỗ trợ chế độ khởi động UEFI.
- Bạn đang sử dụng hệ điều hành Windows 64-bit (từ Windows 7 trở lên), macOS hoặc Linux.
- Bạn muốn tạo nhiều hơn 4 phân vùng chính hoặc cần tính năng phục hồi bảng phân vùng nâng cao.
Tóm lại, GPT là chuẩn phân vùng hiện đại với nhiều ưu điểm vượt trội so với MBR, đặc biệt phù hợp với các ổ cứng dung lượng lớn và hệ thống máy tính mới sử dụng UEFI. Tuy nhiên, MBR vẫn còn cần thiết cho các hệ thống cũ hơn và các trường hợp yêu cầu khả năng tương thích rộng rãi.
